Nöbetçi Eczaneler
Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) Başkanı Mesud Barzani’nin geçtiğimiz günlerde Şırnak’ta katıldığı etkinlik sırasında üniformalı ve uzun namlulu silahlı korumalar eşliğinde görüntülenmesi, Türkiye’de siyaset gündeminde tartışmalara yol açtı. CHP İçişleri Bakanlığından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Murat Bakan, konuyu Meclis’e taşıyarak İçişleri, Dışişleri ve Milli Savunma Bakanlıklarına üç ayrı soru önergesi verdi.
Devlet ciddiyeti ve egemenlik tartışması
CHP’li Murat Bakan önergesinde, Barzani’nin Irak Merkezi Hükümeti ya da Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde resmi bir görevi bulunmamasına rağmen silahlı ve üniformalı bir birlikle Türkiye’ye giriş yapmasını “devlet ciddiyetini, Türkiye’nin egemenlik haklarını ve ulusal güvenlik protokollerini ihlal eden ciddi bir durum” olarak nitelendirdi. Bakan, uluslararası teamüllere göre, bir ülkeye gelen misafirlerin güvenliğinin tamamen ev sahibi devlet tarafından sağlanması gerektiğini vurgulayarak, “Hiçbir siyasi aktör, hele ki resmi bir devlet görevlisi olmayan bir lider, kendi uzun namlulu silahlı birlikleriyle başka bir ülkede hareket edemez” dedi.
Protokol zafiyeti ve güvenlik açığı iddiaları
CHP’li vekil önergesinde ayrıca, ziyaretin hangi makamların bilgisi ve izniyle gerçekleştiğinin, sınırdan geçişte hangi prosedürlerin uygulandığının ve Türkiye’nin iç güvenlik kurumları yerine neden yabancı silahlı unsurların kullanıldığının belirsiz olduğunu ifade etti. Bu durumun, devlet açısından protokol zafiyeti, güvenlik açığı ve egemenlik ihlali niteliği taşıdığını belirten Murat Bakan, konuya ilişkin yanıt beklediklerini açıkladı.
CHP’li Bakan İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya sordu:
1- Mesud Barzani’nin Türkiye’ye gelişinde yanında bulunan üniformalı ve uzun namlulu silahlı kişilerin Türkiye Cumhuriyeti sınırlarına girişine hangi makam izin vermiştir? Bu görüntülerin sorumlusu kimdir, kimlerdir?
2-Söz konusu görüntülerle ilgili iki müfettişin görevlendirilmiş olması, İçişleri Bakanlığı’nın olaydan ve süreçten önceden haberdar olmadığını mı göstermektedir? Bakanlık kendi sorumluluk alanındaki bir güvenlik protokolü ihlalini ancak basına yansıdıktan sonra mı fark etmiştir?
3- Bu kişilerin silah taşımasına ilişkin İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün herhangi bir onayı var mıdır?
4- Bu izin yazılı bir talep üzerine mi verilmiştir? Herhangi bir protokol veya istisnai güvenlik anlaşması yapılmış mıdır?
5- Sınır kapısında bu kişilerin üzerlerindeki uzun namlulu silahlar kayıt altına alınmış mıdır? Silah girişine dair envanter tutulmuş mudur?
6-Üniformalı yabancı silahlı unsurların ulkemizde rahatça dolaşmasına ilişkin güvenlik tedbirleri kim tarafından koordine edilmiştir?
7- Valilik, İl Emniyet Müdürlüğü veya Jandarma bu süreçte bilgilendirilmiş midir? Bu birimler kendi sorumluluklarını devre dışı mı bırakmıştır?
8- Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin misafirlerin güvenliğini sağlama sorumluluğu varken ve bunu gereğince yapabilecek kapasiteye sahipken, neden yabancı bir siyasi yapıya bağlı silahlı güçlere ihtiyaç duyulmuştur? Türk polisi ve Türk askeri bu görevi yerine getirmeye yeterli görülmemiş midir?
9- Mesud Barzani’nin bugün hiçbir resmî devlet görevi bulunmamasına rağmen, kendisine “devlet başkanı düzeyinde” bir koruma protokolü uygulanmasının gerekçesi nedir? Bu uygulamanın uluslararası diplomatik teamüllerle uyumu nasıl açıklanmaktadır?
10- Bu ziyaret için Dışişleri Bakanlığı’nın bilgisi ve onayı alınmış mıdır? Bakanlık bu kişilerle ilgili herhangi bir diplomatik muafiyet veya özel statü tanımış mıdır?
11- Söz konusu silahlı unsurların Türkiye’de kaldıkları süre boyunca takip, gözetim veya güvenlik kontrolü yapılmış mıdır? Bu kişiler Türkiye’de hangi güzergâhlarda, hangi amaçla dolaşmıştır?
12- Bakanlığınız bu süreçte diğer devlet kurumlarıyla özellikle de Milli Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı ile koordinasyon sağlamış mıdır?
13- Millî Savunma Bakanlığı`yla bu ziyaretle ilgili herhangi bir güvenlik değerlendirmesi yapılmış mıdır? Yabancı üniformalı silahlı unsurların Türkiye’ye girişi değerlendirilmiş midir?
14- Bu uygulama, gelecekte benzer yabancı silahlı unsurların Türkiye’ye girişine emsal teşkil etmeyecek midir? Bakanlık bu konuda nasıl bir düzenleme veya sınırlama öngörmektedir?
15- Türkiye’nin egemenlik ilkelerini ve devlet ciddiyetini zedeleyen bu uygulamanın tekrar etmemesi için bakanlığınız neler yapacaktır?
CHP’li Bakan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’a sordu:
1-Mesud Barzani’nin Türkiye’ye gelişinde yanında bulunan üniformalı ve uzun namlulu silahlı kişilerin Türkiye Cumhuriyeti sınırlarına girişine hangi makam izin vermiştir? Bu görüntülerin sorumlusu kimdir, kimlerdir?
2- Mesud Barzani’nin Türkiye’ye gelişi sırasında yanında bulunan üniformalı ve uzun namlulu silahlı kişilerin ülkeye girişine ilişkin olarak Dışişleri Bakanlığı’na herhangi bir bilgi verilmiş midir?
2- Bu kişilere dair diplomatik geçiş izni, özel statü veya muafiyet sağlanmış mıdır?
3- Dışişleri Bakanlığı bu ziyaret kapsamında Irak merkezi hükümeti veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi ile herhangi bir diplomatik yazışma yapmış mıdır?
4- Bu silahlı unsurların Türkiye’ye girişine ilişkin ilgili taraflarla bir mutabakat sağlanmış mıdır?
5- Resmî bir görevi bulunmayan Mesud Barzani’nin, “devlet başkanı düzeyinde” bir protokolle karşılandığı doğru mudur? Doğru ise bu protokol düzenlemesinin gerekçesi nedir? Bu uygulama, uluslararası diplomatik teamüller ile uyumlu mudur?
6- Yabancı silahlı unsurların Türkiye topraklarında bulunması, uluslararası hukuk bakımından nasıl değerlendirilmektedir? Bu kişilerin statüsü “diplomatik koruma personeli” olarak mı kabul edilmiştir? Böyle bir kabul varsa hukuki dayanağı nedir?
7- Bu ziyaret sırasında yabancı silahlı unsurlara diplomatik dokunulmazlık, geçiş kolaylığı veya görev muafiyeti sağlanmış mıdır? Sağlandıysa, hangi makam ve hangi gerekçeyle bu uygulamaya onay vermiştir?
8- Söz konusu kişilerin Türkiye’ye uzun namlulu silahlarla giriş yapması konusunda Dışişleri Bakanlığı’na bilgi verilmiş midir?
9- Bu ziyaretin diplomatik boyutu Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü tarafından değerlendirilmiş midir? Değerlendirildiyse, söz konusu izin ve uygulamalar hangi gerekçelerle protokol kurallarıyla uyumlu bulunmuştur? Değerlendirilmemişse gerekçesi nedir?
10- Yabancı silahlı unsurların Türkiye’de kaldıkları süre boyunca güzergahları ve faaliyet alanları Dışişleri Bakanlığı’nın bilgisi dahilinde midir?
11- Bakanlığınız bu süreçte diğer devlet kurumlarıyla özellikle de Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon sağlamış mıdır?
12- Söz konusu olayın, Türkiye’nin egemenlik ilkeleri ve diplomatik uygulamaları açısından doğurduğu tepki ve kaygılar dikkate alındığında, Bakanlığınız benzer durumların tekrar etmemesi için bir düzenleme veya yeni bir protokol çalışması yapmayı düşünmekte midir?
13- Bu ziyaret kapsamında yaşananların diplomatik açıdan Türkiye’nin itibarına zarar verdiği yönündeki değerlendirmeler hakkında Bakanlığınızın görüşü nedir?
14- Olayla ilgili sorumlular hakkında Bakanlığınızca idari bir inceleme başlatılacak mıdır?
CHP’li Bakan Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’e sordu:
1- Mesud Barzani’nin Türkiye’ye gelişinde yanında bulunan üniformalı ve uzun namlulu silahlı kişilerin Türkiye Cumhuriyeti sınırlarına girişine hangi makam izin vermiştir? Bu görüntülerin sorumlusu kimdir, kimlerdir?
2-Bu izin yazılı bir talep üzerine mi verilmiştir? Bu konuda herhangi bir protokol veya istisnai güvenlik anlaşması yapılmış mıdır?
3- Sınır kapısında bu kişilerin üzerlerindeki uzun namlulu silahlar kayıt altına alınmış mıdır? Silah girişine dair envanter tutulmuş mudur? Bu kişilerin silah taşımasına ilişkin İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün herhangi bir bilgisi ve/veya onayı var mıdır?
4- Üniformalı yabancı silahlı unsurların bir ülkemizde rahatça dolaşmasına ilişkin güvenlik tedbirleri kim tarafından koordine edilmiştir?
5- Valilik, İl Emniyet Müdürlüğü veya Jandarma bu süreçte bilgilendirilmiş midir? Bu birimler kendi sorumluluklarını devre dışı mı bırakmıştır?
6- Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin misafirlerin güvenliğini sağlama sorumluluğu varken ve bunu gereğince yapabilecek kapasiteye sahipken, neden yabancı bir siyasi yapıya bağlı silahlı güçlere ihtiyaç duyulmuştur? Türk polisi ve Türk askeri bu görevi yerine getirmeye yeterli görülmemiş midir?
7- Mesud Barzani’nin bugün hiçbir resmî devlet görevi bulunmamasına rağmen, kendisine “devlet başkanı düzeyinde” bir koruma protokolü uygulanmasının gerekçesi nedir? Bu uygulamanın uluslararası diplomatik teamüllerle uyumu nasıl açıklanmaktadır?
8-Bu ziyaret için Dışişleri Bakanlığı’nın bilgi ve onayı alınmış mıdır? Bakanlık bu kişilerle ilgili herhangi bir diplomatik muafiyet veya özel statü tanımış mıdır?
9- Söz konusu silahlı unsurların Türkiye’de kaldıkları süre boyunca takip, gözetim veya güvenlik kontrolü yapılmış mıdır? Bu kişiler Türkiye’de hangi güzergâhlarda, hangi amaçla dolaşmıştır?
10- Millî Savunma Bakanlığı bu ziyaretle ilgili herhangi bir güvenlik değerlendirmesi yapmış mıdır? Yabancı üniformalı silahlı unsurların Türkiye’ye girişi “askeri protokol” bakımından değerlendirilmiş midir?
11- Bu uygulama, gelecekte benzer yabancı silahlı unsurların Türkiye’ye girişine emsal teşkil etmeyecek midir? Bakanlık bu konuda nasıl bir düzenleme veya sınırlama öngörmektedir?
12- Kamuoyunda büyük tepki çeken bu olayla ilgili sorumlular hakkında herhangi bir idari inceleme başlatılacak mıdır? Eğer başlatılmayacaksa gerekçesi nedir?
13- Türkiye’nin egemenlik ilkelerini ve devlet ciddiyetini zedeleyen bu uygulamanın tekrar etmemesi için bakanlığınız yeni bir protokol çalışması yapacak mıdır?