KURGAN Dönemi Başlıyor: Yapay Zeka ile Vergi Kaçakçılığına Hukuki Darbe

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 1 Ekim 2025 itibarıyla vergi sisteminde tarihi bir dönüşüme imza atıyor.
Yeni dönemde, sahte belge (naylon fatura) düzenleyen veya kullanan mükellefler artık “bilmeden yaptım” savunmasına sığınamayacak.
Yapay zeka destekli KURGAN sistemi ile hem suçun tespiti hızlanacak hem de sorumluluk anlayışı kökten değişecek.

“Bilmiyordum” Savunması Artık Geçerli Değil

Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi, sahte belge düzenleme ve kullanma fiilini “gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi belge düzenlemek veya kullanmak” olarak tanımlar.
Bu fiil, 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası öngörür.
Ayrıca, aynı Kanun’un 344. maddesine göre, bu fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde, ziyaa uğratılan verginin üç katı tutarında idari ceza uygulanır.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi’nin 2024 tarihli kararında belirtildiği gibi, bir belgenin sahte sayılabilmesi için “aldatıcılık kabiliyetine sahip olması ve özel bir inceleme yapılmadıkça sahteliğinin anlaşılamaması” yeterlidir.
Bu da, mükelleflerin belgeyi “gerçek sandım” savunmasını artık hukuken zayıf kılmaktadır.

Yeni düzenleme, bu içtihadı bir adım öteye taşıyor:
Artık sahte belge kullanan herkes, bilerek ve isteyerek bu fiili işlemiş sayılacak.
Yani “kusursuz sorumluluk” benzeri bir yaklaşım benimsenecek ve mükellef, işlem yaptığı firmayı tanımak, araştırmak ve belgesini doğrulamakla yükümlü olacak.

KURGAN: Mali Gözetimin Yeni Akıl Gücü

Vergi Denetim Kurulu (VDK) tarafından geliştirilen Kuruluş Gözetimli Analiz – KURGAN sistemi, Türkiye’nin dijital denetim altyapısında yeni bir sayfa açıyor.

Bu sistem:

• E-fatura, e-irsaliye, e-arşiv, BA-BS formları gibi milyonlarca veriyi yapay zeka algoritmalarıyla analiz ediyor,
• Şüpheli mal ve hizmet akışlarını zincirleme bağlantılarla haritalandırıyor,
• Riskli işlemleri anında tespit edip denetim ekiplerine bildiriyor.

Artık klasik denetim süreçlerinin aylar süren yapısı yerine, anlık ve proaktif bir kontrol sistemi hayata geçiyor.
Bu da mükellef açısından “her an izlenebilirlik” anlamına geliyor.

Teminat, Haciz ve Mali Riskler

KURGAN tarafından “riskli” olarak işaretlenen mükelleflerden, potansiyel vergi borçlarına karşılık banka teminatı veya nakit teminat talep edilebilecek.
Gerekli güvenceyi sunmayan veya şüpheli işlemleri devam eden işletmeler için ihtiyati haciz uygulanması gündeme gelebilecek.
Bu tedbir, kamu alacağını korumayı amaçlarken, ticari faaliyetlerde finansal disiplin ve şeffaflık sağlamayı hedefliyor.

Organize Suç ve Kara Para Aklama Boyutu

Yeni dönem sadece vergi hukuku değil, ceza hukuku bakımından da önemli sonuçlar doğuracak.
Birden fazla şirket üzerinden zincirleme sahte fatura akışı sağlayan yapılar, TCK m. 220 kapsamında “suç örgütü kurma” ve TCK m. 282 uyarınca “kara para aklama” suçlarıyla yargılanabilecek.
Bu suçlar, uzun süreli hapis cezalarının yanı sıra, malvarlığına el koyma gibi ağır yaptırımları da beraberinde getiriyor.

İş Dünyası Ne Yapmalı?

Yeni sistemle birlikte, her mükellefin ticari ilişkilerini yeniden gözden geçirmesi gerekiyor.
Artık vergi uyumu, sadece mali müşavirlerin değil, her işletme sahibinin doğrudan sorumluluğu haline geldi.

Uzmanlar, işletmelere şu adımları öneriyor:

• İş yaptığınız firmaların vergi kayıtlarını ve geçmiş işlemlerini kontrol edin.
• E-fatura ve e-irsaliye sistemindeki belgeleri düzenli olarak doğrulayın.
• Mali müşavirinizle sürekli iletişimde olun ve KURGAN bildirimlerini dikkate alın.
• Belgelerin ticari gerçeğe dayandığından emin olmadan işleme onay vermeyin.

Sonuç: Mali Şeffaflıkta Yeni Bir Dönem

KURGAN sistemiyle birlikte Türkiye, vergi adaleti ve kayıt dışı ekonomiyle mücadelede dijital çağın imkanlarını tam anlamıyla kullanmaya başlıyor.
Bu adım, dürüst mükellefleri koruyacak, haksız kazanç sağlayan sahte fatura ağlarını ise sistem dışına itecektir.

Hukuki açıdan bu süreç, yalnızca bir denetim reformu değil; aynı zamanda mali bilinç ve sorumluluk kültürünün yeniden inşası anlamına geliyor.
Türkiye artık “bilmeden yaptım” dönemini geride bırakıyor ve mali şeffaflıkta yeni bir çağa adım atıyor.